Neden Maymunlar İdam Edildi?

Tarihimiz, çok ilginç olaylara tanıklık etmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun 12. padişahı olan Sultan 3. Murat Han başarılı bir kumandan, zeki bir savaş stratejisti ve son derece eğitimli bir kişiydi.

Yavuz Sultan Selim zamanında başlayan Kuzey Afrika’daki fetihlerle beraber ülkeye getirilen mallarla(bunlara hayvanlarda giriyor) İstanbul’da pek rastlanmayan maymunların sayısı hızla artıyordu.

osmanlida-maymunlar

Çeşitli nitelikleri sebebiyle hem ev hayvanı olarak kullanılmışlar, hem de çok sıradışı amaçlara alet edilmişlerdir. Bu amaçlardan birisi de, Osmanlı Donanması'nda görev almalarıdır.Maymunlar gemilerde gözcülük yapıyor, direklere kolayca tırmanıyor, keskin gözleriyle kara ya da başka bir gemi gördüklerinde aşağıya haber veriyorlar.

Öyle ki maymunlar o kadar hayata girmiştiki hem terzilikte görev alan, hem de kuyumculukla uğraşan maymunlardan söz edilmektedir. Aynı kaynağa göre Yemen'deki maymunlar bakkallık ve kasaplık gibi işlerde bile çalıştırılmıştır.

Tabii bu durum herkesin hoşuna gitmiyordu. Bazı Osmanlı vatandaşları ve güç sahipleri, maymunların insanlarla bu kadar iç içe olmasından hiç de hoşnut değildi.Sultan Muradın imamlığını yapan ve daha sonra Rumeli kazaskeri olan Molla Abdulkerim Efendi de nefret besliyordu.Maymunların oyun ve eğlenceye alet edildiğini düşünüyor, bunun Müslüman halkı yoldan çıkardığına inanıyordu. Bu nefreti öyle boyutlara ulaşmıştı ki, her maymun gördüğünde hayvanın asılmasını emrettiği, dolayısıyla adının "maymunkeş imam"a çıktığı rivayet edilmektedir.

Bu olaylar kimi zaman toplu katliam düzeyine de ulaşmıştır. Son derece tutucu olan Abdulkerim Efendi, ayrıca maymunların fuhuş amacıyla kullanılmasından da korkmakta; halkın bu sebeple de yoldan çıkacağını düşünerek maymunlara daha da fazla nefret beslemektedir.

Ancak durumun böyle olması Osmanlı Devletinde Hayvan hakları hususundaki hassasiyetlerini göstermediği anlamına gelmez.Devletin en önemli kurumlardan birisi hayvanlar için kurulan vakıflardır. Anadolu'nun bir çok şehrinde cami avlusunda toplanan kuşların, güvercinlerin yemlenmelerine dair vakıflar bulunduğu, kedilerle köpeklerin bakımları için vakfiyelere şartlar ve tahsisler konulduğu görülmektedir. Türklerin diğer milletlerde pek görülmeyen bir uygulaması da evler yapılırken hayvanların susuz kalmaması için gerekli yerlere yalaklar konulması ve duvarlarda arabesklerle süslü küçük köşkler kurularak kuşlara yuvalar temin edilmesidir.